
Na twee jaar oplettendheid heeft het Corona virus me onopgemerkt toch te pakken gekregen. Daarom moet er nog meer dan anders gelezen worden. Weg van de monotonie. Een jurylid attendeert me op de nominaties van de Europese Literatuurprijs 2022. Na heerlijk onschuldige en onnozele boeken als The Enchanted April (Elizabeth von Arnim) en I Capture the Castle (Dodie Smith) verslonden te hebben, heb ik behoefte aan een ander soort lezen, iets veeleisenders. Het wordt een niet-Angelsaksisch en provocerend boek: Anomalie. Prix Goncourt 2020 gewonnen. Alleen al in Frankrijk een miljoen exemplaren verkocht. De omslag suggereert een thriller. Het begin van de tekst ook. Maar Hervé Le Tellier is voorzitter van de Oulipo, waarvan Raymond Queneau en Georges Perec ook lid waren, met als doel literaire werken met een beperking te construeren. Zoals van Georges Perec La disparition (’t Manco) een boek zonder e. Le Tellier beperkt zich niet tot één genre maar trekt alle registers open. Bij een thriller, sci fi of roman blijft het niet. Meeslepend geschreven wordt de lezer in de levens gesleurd van verschillende mensen die uiteindelijk allemaal opgepakt worden. Waartoe? De spanning blijft tot bijna op de helft van het boek tergend boeiend. Dan ontstaat een bijna filosofische wending. Hoe, als je een ander leven zou kunnen leiden, had je dat gedaan? Had je überhaupt een ander leven geleid? Als je dood bent gegaan, wat zou je doen als je weer een kans krijgt om te leven?
Ik herinner me een bijeenkomst met de dichter/essayist Marjoleine de Vos, bij een vriendin in Zunderdorp. Als conversation piece opperde zij wat je zou willen doen als je dat iets achteraf helemaal zou kunnen terugdraaien. Tenminste, zo herinner ik het me. Ik riep snel, te snel, ‘Ah! Zelfmoord natuurlijk’. Dit antwoord was afdoende om andere reacties stil te houden en sloot wegen tot een gesprek af. Ze keek me kritisch en afkeurend aan. Mijn suggestie gaf geen toegang tot filosoferen, mijmeren en reflecteren. Het was ook te reëel denk ik. Voor dichters is de verbeelding meer welkom. Laat ik nu ook een dichter zijn. En dus weet ik dat alles in je hoofd uiteindelijk wordt wat het is. Dat dingen en ervaringen uiteindelijk zijn zoals je ernaar kijkt en ermee omgaat. Is de werkelijkheid dus ook een simulatie, vroeg ik me tijdens het lezen voortdurend af? Anomalie is wonderlijk knap en meeslepend geschreven. Beter een beeld* gemaakt dan woorden als dubbelganger van het boek.
